Ondernemers betalen twee keer de premie voor de Zorgverzekeringswet (zvw-premie) over hun pensioen. Dat is oneerlijk en niet consequent, schrijft Paul van der Kwast.

Als je als zelfstandige pensioen opbouwt met banksparen of met een lijfrentepolis, kun je de inleg voor de belasting aftrekken van je inkomen. Pas over het uitgekeerde pensioen betaal je inkomstenbelasting.

Dit principe heet de omkeerregel. Deze regel werd in 1915 ingevoerd om pensioenopbouw aantrekkelijk te maken. Later werd de omkeerregel — premie aftrekbaar, uitkeringen belast — uitgebreid tot meer terreinen, zoals de arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) en alimentatie. In dat laatste geval is er geen sprake van een premie, maar is de alimentatie bij de betalende ex-partner aftrekbaar; de ontvangende ex-partner betaalt er inkomstenbelasting over.

Zvw-premie

Naast inkomstenbelasting betalen ondernemers over hun inkomen (met een bovengrens van 52.000 euro) 4,85 procent zvw-premie. Daarmee wordt een deel van de ziektekosten gedekt. Vreemd genoeg geldt hierbij de omkeerregel niet. Dat betekent dat niet alleen over uitgekeerde pensioenen zvw-premie wordt geheven, maar ook over de pensioenopbouw.

In cijfers: als je over een inkomen (winst uit onderneming) van 50.000 euro 5.000 euro aan pensioenpremie inlegt op een bankspaarrekening, is je bruto-inkomen voor de inkomstenbelasting — vóór zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling — 45.000 euro; voor de bepaling van de hoogte van de zvw-premie wordt je inkomen echter op 50.000 euro gesteld.

Dat je later wederom zvw-premie over je pensioen moet betalen, betekent dat je over je ondernemerspensioen twee keer zvw-premie betaalt: zowel bij de opbouw als bij de afbouw van je pensioenpot. Als ondernemer word je dus dubbel belast.

Alimentatie

Bij alimentatie een vergelijkbaar verhaal. Voor de inkomstenbelasting geldt de omkeerregel wel, maar voor de zvw-premie niet. De betaalde alimentatie is niet aftrekbaar voor de zvw-premie, terwijl de ontvanger van de alimentatie over dat bedrag elk jaar zvw-premie moet betalen.

Ook over alimentatie wordt dus twee keer zvw-premie geheven. Niet eens op twee verschillende tijdstippen, zoals bij de lijfrentepremie en het jaren later ontvangen pensioen, maar binnen één jaar.

Omkeerregel afschaffen

De omkeerregel is een politieke keuze. Je kunt ‘m ook afschaffen. Dan betaal je pensioenpremie vanuit je netto-inkomen (zoals bij het nettopensioen voor inkomens boven de 100.000 euro), maar zijn de uitkeringen later niet belast. Voor beide principes valt iets te zeggen. Wat echter niet logisch is, is dat de fiscus zowel bij de opbouw als bij de afbouw heft.

De overheid zegt het aan te moedigen dat ondernemers een goed pensioen opbouwen. Maar in de praktijk zijn de fiscale voordelen (ik beschouw de zvw-premie maar even als een vorm van belasting) vanwege de dubbele heffing minder groot dan het lijkt.

Wat erger is: bij de opbouw van een pensioen is er nog sprake van keuze. Je bent (nog) niet verplicht om als ondernemer pensioen op te bouwen. Maar bij het dubbel belasten van alimentatie of een uitkering vanuit een aov is er nauwelijks een keuze. Je gaat niet voor de lol scheiden en je wordt ook niet uit eigen keuze arbeidsongeschikt.

Hopelijk kijkt het kabinet bij de hervorming van het belastingstelsel ook naar deze rare dubbele heffing. Die consequent noch transparant is.

Paul van der Kwast is financieel planner en lid van de Vereniging Onafhankelijke Financieel Planners. Voor Z24 volgt hij de fiscale ontwikkelingen op de voet. Ook schrijft hij tweewekelijks een column over personal finance.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl